Waarom de overheid hoofdverdachte is in de zaak van Lisa (17)

De dood van Lisa (17) vond een kleine maand geleden nog geen kilometer van mijn kantoor plaats. Het bindt ons land in de afschuw voor de daad, maar houdt ons tevens verdeeld over de oorzaken en oplossingen.

Linksom wordt een man/vrouw-strijd opgeworpen als het probleem, rechtsom een migratiecrisis. Beide facties komen met oplossingen voor hun probleem, sommige van goede kwaliteit, maar de eigenlijke oorzaak en oplossing blijft nog te veel op de achtergrond in het publieke debat. Aan wiens handen kleeft Lisa's bloed nu echt? De man, de vluchteling, of een reeks oneervolle oud-regeringsleden onder het bewind van Mark Rutte?

De verdachte

Het aantal details dat we over de dader te weten zijn gekomen, is schaars. Hij is 22, gaf zelf op afkomstig te zijn uit Nigeria, is pas enkele maanden in Nederland en wordt naast de moord op Lisa ook verdacht van twee zedendelicten. Na de moord werd door links en rechts naar twee feiten rondom de verdachte gekeken: het zijn van een man en het hebben van een migratieachtergrond.

Uitlaatklep

Na de moord op Lisa werd het debat vooral gebruikt als een uitlaatklep, eerder dan een constructieve discussie naar goede oplossingen. Zo werden in het geval van Lisa pleistertjes voor het probleem opgeworpen, zoals een LISA-app, herontwikkeling van de openbare ruimte en recent het legaliseren van pepperspray. Beslist geen slechte ideeën, maar geen oplossing voor de onderliggende structurele problematiek. Die problematiek omvat ten dele het slechte beleid rondom de asielopvang, maar vooral de bezuinigingen op de GGZ, jeugdzorg en de politie.

Migratie

Het migratiebeleid van de overheid stuit al decennia op kritiek. Recent gaat het vooral om de asielopvang. Zo zorgen onder andere de kwaliteit van de locaties en de zorg voor kinderen voor schendingen van de mensenrechten. Wanbeleid op het gebied van migratie gaat echter al langer terug in de tijd. Bij de migratie van Turken en Marokkanen werd achteraf kritiek geuit op het overbrengen van organisaties die de integratie zouden moeten bevorderen. De geselecteerde organisaties, de Grijze Wolven en Dianet, werden door experts gekenmerkt als extreemnationalistische bewegingen, vergelijkbaar met de NSB en Erkenbrand.

Het is echter waarschijnlijker dat excessen in geweld tegen vrouwen zoals bij Lisa niet door

cultuur worden veroorzaakt, maar door mentale problemen bij de dader.

Minder veiligheid

Al 10 jaar geleden verschenen er rapporten over de politie van het hoge ziekteverzuim, IT-problemen, een begrotingsgat van een miljard euro en ontevredenheid over het werk. Recent volgde een vernietigend rapport dat stelt dat veel van deze problemen nog steeds bestaan. De zorgsector bleek in diezelfde periode getroffen door vergelijkbare problemen. Het startschot van deze crises klonk rond 2012, met het aantreden van de kabinetten Rutte I en II. Het betrof hier vooral een privatiseringsslag, deregulering en fikse bezuinigingen, waardoor deze portefeuilles in de problemen raakten

Minder zorg

De kans is groot dat de verdachte, zoals bij vergelijkbare zaken vaak het geval is, mentale problemen heeft. De politie geeft aan dat ze door de bezuinigingen bij de GGZ steeds vaker verantwoordelijkheid moeten nemen voor werkzaamheden die de geestelijke gezondheid aangaan.

Als iemand dus Lisa's bloed aan de handen heeft kleven, dan is het wel Edith Schippers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in de kabinetten Rutte I en II. Zowel jeugdzorg als de GGZ waren onderdeel van haar portefeuille, en de bezuinigingen en privatisering daarvan hadden desastreuze gevolgen, die door experts dikwijls zijn uitgelicht in rapporten.

Een robuuste gezondheidszorg en een goed functionerende politie zijn voor iedereen van belang, zeker als je getraumatiseerde vluchtelingen je land binnenlaat. Het verlaagt de risico's op geweldsincidenten als die bij Lisa.

Geen ontkomen aan

Nogmaals, een uitlaatklep mag, maar aan het eind van de dag moet men zich realiseren dat sommige zaken onontkoombaar zijn. Al het geld en alle innovatie gaat de Robert M.'en van de wereld niet laten verdwijnen. Het is teleurstellend dat de overheid tegemoetkomt met pleistertjes, maar geen geld wil wegzetten voor structurele oplossingen. De jeugdzorg en GGZ zijn namelijk duur en politiek niet relevant. Dat in de nabije toekomst geen keuzes voor zuiver politiek gewin zullen worden gemaakt, dat de vorm niet boven de inhoud komt, is een chimaera die de mens, net als het idee dat het kwaad in de wereld weggeregeld kan worden, het beste terzijde kan leggen.